Cấy tạo trầm hương từ dịch kiến: Phát minh đột phá và tiềm năng phát triển

1. Trầm hương là gì? Hình thành như thế nào?

Trầm hương là một loại dược liệu quý hiếm với giá trị kinh tế cao, được tạo ra từ cây dó. Trong tự nhiên, chỉ khoảng 10% số cây dó có thể tạo ra trầm, và chúng thường thuộc chi Aquilaria. 

Trầm hương được hình thành như một cơ chế tự vệ của cây khi bị tấn công bởi vi khuẩn, nấm, hoặc tổn thương cơ học. Khi cây bị tổn thương, nhựa sẽ được tiết ra và dần dần tích tụ lại tại vùng bị ảnh hưởng, từ đó hình thành trầm. Quá trình này diễn ra một cách tự nhiên trong nhiều năm, và sản phẩm cuối cùng là loại trầm hương vô cùng quý giá và có giá trị lớn trên thị trường.

Nhu cầu trầm hương trên toàn thế giới ngày càng gia tăng, không chỉ trong ngành dược phẩm mà còn trong ngành công nghiệp nước hoa và các sản phẩm phong thủy. Tuy nhiên, do sự khai thác quá mức, nguồn trầm tự nhiên ngày càng cạn kiệt, đòi hỏi các phương pháp cấy tạo trầm phải được nghiên cứu và phát triển để đáp ứng nhu cầu này. Việc cấy tạo trầm bằng các phương pháp hóa học đã được áp dụng rộng rãi, nhưng đôi khi lại gây ra các vấn đề như làm chết cây hoặc làm giảm chất lượng trầm.

Trầm hương là một loại dược liệu quý hiếm với giá trị kinh tế cao, được tạo ra từ cây dó

2. Cấy tạo trầm hương từ dịch kiến là gì?

Một trong những phát minh nổi bật trong lĩnh vực này là phương pháp cấy tạo trầm hương từ dịch kiến, do ông Trương Thanh Khoan, một nông dân ở huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai phát hiện và phát triển. Phát minh này xuất phát từ một sự tình cờ khi ông Khoan nhận ra rằng loài kiến sống trên cây dó có thể là tác nhân kích thích cây sản sinh trầm một cách tự nhiên. Sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm, ông Khoan đã phát triển được chế phẩm sinh học từ dịch kiến và thành công trong việc cấy tạo trầm trên diện rộng.

Phát minh này xuất phát từ một sự tình cờ khi ông Khoan nhận ra rằng loài kiến sống trên cây dó có thể là tác nhân kích thích cây sản sinh trầm một cách tự nhiên.

2.1. Cơ chế hoạt động của dịch kiến

Theo nghiên cứu của ông Khoan, loài kiến này sản sinh ra một loại dịch đặc biệt gọi là "dịch kiến". Khi dịch này được truyền vào các vết thương trên cây dó, nó kích thích quá trình tích tụ nhựa và từ đó hình thành trầm hương. Dịch kiến chứa nhiều enzyme và vi khuẩn có lợi, cùng với các thành phần dinh dưỡng giúp cây dó tự động phản ứng và tích tụ nhựa nhanh chóng.

Các nhà khoa học đã phân tích và xác nhận rằng loại nấm Fusarium Oxysporum và Cladosporium, thường được sử dụng trong các chế phẩm tạo trầm hóa học, cũng xuất hiện tự nhiên trong các tổ kiến cắt lá. Loài kiến này sử dụng nấm để phát triển hệ sinh thái của chúng, và các vi khuẩn, nấm men từ tổ kiến là yếu tố quan trọng trong việc kích thích cây dó tạo trầm. Phát hiện này cho thấy phương pháp của ông Khoan không chỉ có cơ sở khoa học mà còn gần gũi với quá trình tạo trầm tự nhiên, ít tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe của cây.

Khi dịch này được truyền vào các vết thương trên cây dó, nó kích thích quá trình tích tụ nhựa và từ đó hình thành trầm hương.

2.2. Quy trình cấy tạo trầm bằng dịch kiến

Phương pháp cấy tạo trầm của ông Khoan khá đơn giản nhưng hiệu quả cao. Sau khi tạo ra các vết thương trên thân cây dó, ông truyền dịch kiến qua các lỗ khoan rải rác trên thân cây. Sau một thời gian, cây dó sẽ bắt đầu tích tụ nhựa xung quanh các vết thương và hình thành trầm. Phương pháp này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro làm chết cây mà còn thúc đẩy quá trình hình thành trầm nhanh hơn so với các phương pháp truyền thống.

Sau khi tạo ra các vết thương trên thân cây dó, ông truyền dịch kiến qua các lỗ khoan rải rác trên thân cây.

2.3. Hiệu quả kinh tế và ứng dụng thực tế

Nhờ phát minh này, ông Khoan đã cấy tạo thành công trầm hương trên hàng nghìn cây dó bầu, mang lại thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Các sản phẩm trầm hương do ông tạo ra không chứa hóa chất độc hại, được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng, đặc biệt là các thị trường như Thái Lan, Singapore, Trung Quốc và Nhật Bản. Ngoài việc bán trầm hương theo trọng lượng, ông Khoan còn chế tác các sản phẩm từ trầm như cây cảnh khô mộc để trưng bày, với giá bán rất cao, từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi cây.

Không chỉ dừng lại ở việc cấy tạo trầm, ông Khoan còn xây dựng lò chưng cất tinh dầu trầm từ các thớ gỗ dó bầu sau khi đã được phân loại. Tinh dầu trầm là sản phẩm có giá trị cao, được sử dụng rộng rãi trong dược phẩm và ngành công nghiệp mỹ phẩm. Với giá bán từ 5.000 đến 10.000 USD một lít, việc chưng cất tinh dầu trầm không chỉ tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu mà còn đem lại lợi nhuận lớn.

Nhờ phát minh này, ông Khoan đã cấy tạo thành công trầm hương trên hàng nghìn cây dó bầu, mang lại thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm.

3. Tương lai của phương pháp cấy tạo trầm bằng dịch kiến

Phương pháp cấy tạo trầm bằng dịch kiến của ông Trương Thanh Khoan đã được công nhận và cấp bằng độc quyền sáng chế bởi Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Với những thành tựu nổi bật, ông Khoan đã nhận được nhiều giải thưởng quan trọng, như giải nhất Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đồng Nai năm 2012 và giải khuyến khích Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 12 (2012-2013).

Hiện nay, ông Khoan đang nỗ lực phổ biến phương pháp cấy tạo trầm bằng dịch kiến đến các nông dân khác, giúp họ phát triển ngành trồng dó bầu và tạo trầm hương sạch, an toàn. Phát minh của ông không chỉ mở ra tiềm năng mới cho ngành công nghiệp trầm hương Việt Nam mà còn góp phần bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này theo hướng bền vững.

Kết luận

Phương pháp cấy tạo trầm hương từ dịch kiến của ông Trương Thanh Khoan không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn là một bước tiến lớn trong việc bảo tồn và phát triển trầm hương một cách bền vững. Với sự thành công của phương pháp này, trầm hương Việt Nam có cơ hội vươn xa hơn trên thị trường quốc tế, đồng thời bảo vệ được nguồn tài nguyên quý giá khỏi nguy cơ cạn kiệt.